E-waste: Een groeiend probleem
In een wereld waar technologie steeds sneller verandert, komt de vraag naar elektronisch afval, ook wel e-waste genoemd, steeds prominenter naar voren. E-waste verwijst naar afgedankte elektronische apparaten zoals telefoons, computers, televisies, en koelkast. Dit soort afval is niet alleen omvangrijk, maar ook belastend voor het milieu. Elk jaar worden miljoenen tonnen elektronica afgedankt, vaak zonder dat deze op een veilige of duurzame manier worden verwerkt.
Wat is E-waste en waarom is het een probleem?
Elektronisch afval, ofwel e-waste, is een van de snelst groeiende afvalstromen ter wereld. Het gaat om afgedankte elektronische apparaten: van telefoons en laptops tot koelkasten, e-bikes en LED-verlichting. In een tijd waarin we steeds sneller nieuwe apparaten kopen en oude afdanken, groeit ook onze afvalberg.
Hoewel Nederland relatief goed scoort qua beleid, produceren wij ook veel e-waste. In 2014 werd in Nederland 320.000 ton e-waste op de markt gebracht, waarvan 44% correct werd ingezameld. Daarmee bleef Nederland achter bij het Europese doel van 65% in 2019. Dat betekent dat jaarlijks nog altijd tonnen elektronisch afval verdwijnen buiten het formele inzamelsysteem en dus mogelijk in het grijze of zelfs illegale circuit eindigen.
Sociaal-economische gevolgen
Elektronisch afval bevat naast waardevolle ook gevaarlijke stoffen zoals lood, kwik en broomhoudende vlamvertragers. Wanneer deze producten niet op de juiste manier worden ingezameld en verwerkt, kunnen deze schadelijke stoffen in het milieu terechtkomen, met gevolgen voor bodem, water en volksgezondheid. Dit geldt zowel voor exportstromen naar lage inkomenslanden als voor onjuiste verwerking binnen Nederland.
E-waste bevat waardevolle metalen zoals koper, goud en palladium. In 2022 vertegenwoordigde al het e-waste wereldwijd een grondstofwaarde van 91 miljard dollar, waarvan slechts 28 miljard dollar daadwerkelijk werd teruggewonnen. Daarmee gaat dus een groot deel van de potentie verloren, ook in Nederland.
Wat kun jij doen?
In 2022 werd wereldwijd 62 miljard kilo e-waste geproduceerd, gemiddeld 7,8 kg per persoon. Slechts 22,3% daarvan werd op een milieuvriendelijke manier verwerkt. Naar verwachting stijgt de jaarlijkse productie tot 74,7 miljard kilo in 2030 en zelfs 110 miljard kilo in 2050 als we onze gewoontes niet veranderen.
Als consument speel je een cruciale rol. Lever je oude elektronische apparaten in bij erkende inzamelpunten. Gooi ze nooit in de vuilnisbak. Vraag bij aankoop van een nieuw apparaat naar de inruilmogelijkheden. En bedenk bij elke aankoop: heb ik dit echt nodig of kan het ook tweedehands?
Wat doet Nederland?
Uit onderzoek blijkt dat naar schatting 5,1 miljoen ton e-waste wereldwijd grenzen overschreed in 2019, waarvan 65% ongecontroleerd (dus vaak illegaal of onder valse voorwendselen) werd geëxporteerd. Nederland is hierbij geen uitzondering. Sommige oude apparaten worden geëxporteerd als "herbruikbaar", terwijl ze bij aankomst in bijvoorbeeld Afrika of Zuidoost-Azië vaak defect blijken.
Nederland heeft relatief geavanceerde wetgeving en systemen. De Regeling AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur) verplicht producenten om afgedankte producten terug te nemen en correct te verwerken. Via compliance organisaties zoals Wecycle is er een ketenverantwoordelijkheid opgezet waarin producenten, gemeenten, retailers en verwerkers samenwerken.
Daarnaast bestaan er lokale initiatieven waarin e-waste handmatig wordt gesorteerd en deels wordt hergebruikt, vaak in combinatie met sociale werkvoorziening. Toch blijkt uit onderzoek dat ook binnen dit systeem nog veel te winnen valt: betere samenwerking, meer transparantie en meer bewustwording bij consumenten.
©Auteursrecht. Alle rechten voorbehouden.
We hebben je toestemming nodig om de vertalingen te laden
Om de inhoud van de website te vertalen gebruiken we een externe dienstverlener, die mogelijk gegevens over je activiteiten verzamelt. Lees het privacybeleid van de dienst en accepteer dit, om de vertalingen te bekijken.